CZYM SĄ EDC?

EDCs (Endocrine-disrupting Chemicals)

EDCs (Endocrine-disrupting chemicals – z tłum. związki endokrynnie czynne) to grupa substancji chemicznych, które zaburzają funkcjonowanie naszego układu hormonalnego.

Historia EDCs

Historia związków EDCs jest stosunkowo krótka. Pierwsze doniesienia naukowe o ich potencjalnym wpływie na zdrowie pochodzą z pierwszej połowy XX wieku i dotyczyły obserwacji na zwierzętach. Zdecydowanie później, bo w 1958 roku endokrynolog Roy Hertz stwierdził, że niektóre syntetyczne hormony stosowane w rolnictwie mogą przedostać się do naszego organizmu i naśladować hormony endogenne. Termin EDCs został ostatecznie zdefiniowany i wprowadzony w 2002 roku przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Mechanizm działania EDCs

EDCs to związki, które potrafią naśladować, blokować lub zakłócać działanie hormonów. Ich mechanizmy działania obejmują:

Naśladownictwo hormonów: EDCs mogą naśladować hormony, oszukując organizm, że są one naturalnymi hormonami.
Blokowanie hormonów: EDCs mogą blokować lub zakłócać działanie hormonów.
Zmiana stężenia hormonów: EDCs mogą zwiększać lub zmniejszać stężenie hormonów we krwi, wpływając na ich produkcję, rozkład lub magazynowanie w naszym organizmie.
Zmiana wrażliwości na Hormony: EDCs mogą zmieniać wrażliwość naszego organizmu na różne hormony.

Źródła EDCs

EDCs mogą występować w różnych produktach codziennego użytku:

Żywność: EDCs mogą być obecne w pożywieniu.
Kosmetyki: Produkty kosmetyczne mogą zawierać substancje EDC.
Produkty przemysłowe: EDCs są składnikami wielu produktów przemysłowych.
Zanieczyszczenie Środowiska: EDCs są obecne w powietrzu, glebie i wodzie.

Sposoby narażenia na EDCs

Ze względu na szerokie zastosowanie EDCs, ludzie są na nie narażeni na różne sposoby:

Skala problemu

Według Międzynarodowego Towarzystwa Endokrynologicznego na świecie istnieje prawie 85 000 substancji chemicznych wytwarzanych przez człowieka. Co najmniej 1000 z nich może mieć działanie zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego i spełnia definicję EDCs.

Skutki zdrowotne

Nawet niskie stężenia EDCs mogą być niebezpieczne. Związki te powiązano z wieloma niekorzystnymi skutkami dla zdrowia człowieka, w tym:

Zaburzenia funkcji tarczycy, choroby zapalne (autoimmunizacyjne)
Niepłodność, nieprawidłowości narządów płciowych
Endometrioza
Wczesne dojrzewanie
Zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego i odpornościowego
Niektóre nowotwory
Choroby układu oddechowego
Choroby metaboliczne: Hiperinsulinizm, insulinooporność, cukrzyca oraz otyłość.

Edukacja i Prewencja

Wiedza o EDCs powinna docierać do wszystkich konsumentów. Powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby zmniejszać nasze narażenie na te substancje.

Podsumowanie

Endocrine-disrupting chemicals (EDCs) stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, a ich wszechobecność wymaga świadomości i działań prewencyjnych ze strony konsumentów i przemysłu. Edukacja na temat EDCs oraz stosowanie środków zmniejszających narażenie są kluczowe dla ochrony zdrowia publicznego.